De hervorming van de betalingstermijn in overheidsopdrachten
Voor overheidsopdrachten bestond er een scheiding tussen de verificatietermijn en de betalingstermijn waardoor de aanbesteders eerst 30 dagen tijd hadden om de gedateerde en ondertekende schuldvordering van de aannemer dan wel de geleverde goederen of diensten te controleren, en vervolgens nog eens over 30 dagen beschikken om de daadwerkelijke betaling uit te voeren.
Per 01.01.2025 zijn de regels voor de betaling van overheidsopdrachten echter aanzienlijk verstrengt.
Voortaan krijgen aanbesteders nog slechts 30 dagen de tijd om zowel het nazicht (verificatie), als de betaling van de factuur te voltooien
- Aanleiding
Voormelde wijziging is het gevolg van de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 20 oktober 2022 (HvJ (3e k.) (Besch.) 20 oktober 2022, Nr. C-585/20, BFF Finance Iberia).
In dit arrest oordeelde het Hof dat de Spaanse nationale regeling, waarbij een maximale betalingstermijn van 60 kalenderdagen werd gehanteerd voor transacties tussen ondernemingen en overheidsinstanties, niet verenigbaar was met de Europese Richtlijn 2011/7/EU van 16 februari 2011 betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties (Pb.L. 23 februari 2011, L48).
Specifiek ging het om gevallen waarin deze termijn was opgesplitst in een initiële termijn van 30 dagen voor de goedkeuring of controle van de geleverde goederen of diensten, en een daaropvolgende termijn van 30 dagen voor de betaling.
In navolging van dit arrest werden de huidige regels van het KB van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten (hierna: “KB AUR”) inzake de verificatie- en betalingstermijnen gewijzigd bij KB van 12 augustus 2024 tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten.
Het KB van 12 augustus 2024 werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 16 september 2024 met ingang per 01.01.2025.
2. In concreto
Waar aldus per 01.01.2025 een uniforme behandelingstermijn van 30 geldt is het startmoment van deze termijn echter afhankelijk van het type opdracht.
Zo vangt de behandelingstermijn van 30 dagen voor werken aan zodra de aanbesteder zowel de schuldvordering als de gedetailleerde staat van de uitgevoerde werken heeft ontvangen. In de meetstaat kunnen verscheidene elementen worden opgenomen zoals bv. hoeveelheden cf samenvattende meetstaat, meerwerken,..
Na ontvangst van de schuldvordering en de gedetailleerde staat van de gerealiseerde werken dient door de aanbesteder enerzijds een nazicht te worden uitgevoerd, alsook dient te worden overgegaan tot de opmaak van een proces-verbaal met vermelding van de werken die voor betaling zijn aanvaard en het volgens haar verschuldigde bedrag.
Na ontvangst van het proces-verbaal van nazicht is de opdrachtnemer verplicht om binnen de vijf kalenderdagen na ontvangst van voormeld proces-verbaal een factuur in te dienen. Wanneer de opdrachtnemer de factuur niet tijdig indient, zal de behandelingstermijn worden opgeschort.
Bij opdrachten voor leveringen gaat de termijn in op het moment van de levering, mits de aanbesteder beschikt over de regelmatige opgestelde factuur. Indien dit niet het geval is, zal de behandelingstermijn niet in werking treden.
Bij opdrachten voor diensten gaat de termijn pas in na de schriftelijke vaststelling van de volledige of gedeeltelijke voltooiing van de diensten. Deze vaststelling dient schriftelijk te gebeuren zodat de datum ervan formeel vastligt. Ook hier geldt dat de aanbesteder over een regelmatige opgestelde factuur moet beschikken. Indien dit niet het geval is, zal de behandelingstermijn niet in werking treden.
3. Uitzonderingen
Mits gelijktijdig aan de volgende voorwaarden is voldaan kan er alsnog een behandelingstermijn van 60 dagen worden gehanteerd:
- De verlenging moet expliciet in de opdrachtdocumenten worden vermeld.
- De verlenging moet objectief gerechtvaardigd zijn op basis van de bijzondere aard of eigenschappen van de opdracht.
- De behandelingstermijn zelf mag in geen geval langer zijn dan 60 dagen.
- De verlenging mag niet kennelijk onbillijk zijn voor de opdrachtnemer.
Daarnaast werd ook nog voorzien in een specifieke afwijking voor overheidsopdrachten geplaatst door aanbesteders die gezondheidszorg verstrekken én specifiek voor dit doel zijn erkend. Deze kunnen genieten van een verlengde behandelingstermijn indien:
- er een vermelding aanwezig is in de opdrachtdocumenten dat zij afwijken van de algemene regel en een procedure voor aanvaarding of verificatie opnemen;
- de totale behandelingstermijn mag maximaal 90 dagen bedragen, bestaande uit een verificatietermijn van maximaal 30 dagen en een betalingstermijn van maximaal 60 dagen;
- aanbesteders dienen de gekozen verificatietermijn in de opdrachtdocumenten te specificeren, met een maximum van 30 dagen;
- de beschreven procedure mag niet uitsluitend worden gebruikt om een langere totale betalingstermijn te verkrijgen.
Heeft u hieromtrent nog vragen? Aarzel dan niet om ons te contacteren
Dieter Torfs
Adlex Advocaten & Bemiddelaars
Dieter.torfs@adlex.be
